Στις 28 και 29 Μαΐου 2025 πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η διήμερη Επίσκεψη Μελέτης (Study Visit) στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του έργου STEP2CleanPlan, το οποίο υλοποιείται μέσω του Προγράμματος Interreg NEXT Black Sea Basin.
Στο Study Visit, το οποίο διοργανώθηκε από τον εταίρο ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε., συμμετείχαν 26 εκπρόσωποι εταίρων και αρμόδιων φορέων από την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και την Τουρκία – χώρες της λεκάνης της Μαύρης Θάλασσας – με σκοπό την ανταλλαγή εμπειριών, τη μελέτη καλών πρακτικών και την προώθηση καινοτόμων προσεγγίσεων στον σχεδιασμό και την παρακολούθηση δράσεων βιώσιμης ανάπτυξης και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Αναλυτικά:
Ημέρα 1η – 28 Μαΐου 2025:
- Καλωσόρισμα και Παρουσιάσεις Τοπικών Πρωτοβουλιών
Η πρώτη ημέρα ξεκίνησε με επίσκεψη στην αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμαριάς, όπου η Βάσω Παπαδοπούλου, Υπεύθυνη του έργου STEP2CleanPlan και Διευθύντρια Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε., καλωσόρισε τους συμμετέχοντες και χαιρέτισε επίσημα τις εργασίες της επίσκεψης.
Ακολούθως, ο Τάσος Χατζηελευθερίου, στέλεχος της ομάδας έργου με ειδίκευση στην Κλιματική Αλλαγή, παρουσίασε συνοπτικά το πρόγραμμα της διήμερης δράσης, επισημαίνοντας τους βασικούς σταθμούς και τις θεματικές ενότητες.
Τον λόγο έλαβε στη συνέχεια ο κ. Νίκος Μισιρλής, Αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος, Δημοτικού Φωτισμού και Συντήρησης Υποδομών του Δήμου Καλαμαριάς, ο οποίος τόνισε τον καίριο ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Παρουσίασε επίσης τις βασικές παρεμβάσεις και πολιτικές που εφαρμόζονται στον Δήμο Καλαμαριάς στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης και της ενεργειακής μετάβασης.
Στη συνέχεια ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών Θέρμης, κ. Τσολάκης Απόστολος, παρουσίασε τις δράσεις και πρωτοβουλίες του Δήμου Θέρμης που σχετίζονται με έργα βιώσιμης ανάπτυξης και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Η προσέγγιση του Δήμου επικεντρώνεται σε τεχνικές λύσεις αλλά και ενεργό συμμετοχή των πολιτών, με στόχο την βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας και τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος.
Το πρώτο μέρος ολοκληρώθηκε με την παρουσίαση του Δημοτικού Σχεδίου Μείωσης Εκπομπών (ΔΗΣΜΕ) για τον Δήμο Καλαμαριάς, από τον Γιάννη Ελευθεριάδη, μέλος της ομάδας έργου και στέλεχος της Ανατολική Α.Ε. με έμφαση στην επιτυχημένη μείωση 21,63% των εκπομπών από το 2019. Το σχέδιο αποτελεί εφαρμογή του Εθνικού Κλιματικού Νόμου (Ν. 4936/2022).
Οι τρείς παρεμβάσεις έδωσαν το στίγμα της δυναμικής που αναπτύσσεται σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης και ενίσχυσαν το πνεύμα συνεργασίας που διαπνέει το έργο STEP2CleanPlan.
- Εκπαίδευση στο Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών (Ι.ΜΕΤ.)
Η δεύτερη στάση της πρώτης ημέρας του Study Visit πραγματοποιήθηκε στο Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών (Ι.ΜΕΤ.), όπου διοργανώθηκε ένα εκπαιδευτικό εργαστήριο με στόχο τη γνωριμία των συμμετεχόντων με σύγχρονες μεθοδολογίες σχεδιασμού και εφαρμογής βιώσιμης κινητικότητας σε αστικό περιβάλλον.
- Άσκηση στο πλαίσιο του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (SUMP): Το εκπαιδευτικό εργαστήριο ξεκίνησε με μια διαδραστική άσκηση εισαγωγής στο πλαίσιο του SUMP, κατά την οποία οι συμμετέχοντες εξερεύνησαν τις βασικές αρχές του και πώς αυτές υποστηρίζουν τον στρατηγικό και βιώσιμο σχεδιασμό αστικών μετακινήσεων. Η άσκηση καθοδηγήθηκε από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό του ΙΜΕΤ: Δρ. Κορνηλία Κοτούλα, Δρ. Μαρία Μορφουλάκη, και Μαρία Χατζηαθανασίου.
- Logistics σε Σχέδια Βιώσιμης Κινητικότητας (SUMPs): Ακολούθησε παρουσίαση του κ. Ορέστη Τσολάκη, με αντικείμενο τη σημασία της ένταξης των logistics και της διανομής εμπορευμάτων στα SUMPs. Τονίστηκε η ανάγκη εξισορρόπησης της μετακίνησης ανθρώπων και αγαθών στα αστικά κέντρα, ως κρίσιμος παράγοντας επιτυχούς και ρεαλιστικού σχεδιασμού.
- “Mobility Living Lab” – Εργαστήριο Ευφυούς Κινητικότητας: Η ενότητα ολοκληρώθηκε με παρουσίαση από τον Δρ. Jose Salanova του «Thessaloniki Smart Mobility Living Lab» του ΙΜΕΤ, ένα από τα μεγαλύτερα Living Labs της Ευρώπης, το οποίο δημιουργεί διαρκώς και προσφέρει υπηρεσίες με στόχο να γίνει η Θεσσαλονίκη ο έξυπνος κόμβος για Logistics. Μεταξύ άλλων το Εργαστήριο Ευφυούς Κινητικότητας περιλαμβάνει δεδομένα πραγματικού χρόνου για την κυκλοφορία στη Θεσσαλονίκη και βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη κυκλοφοριακών συνθηκών από πολλαπλές πηγές. Ο Δρ. Jose Salanova Grau παρουσίασε την εμπειρία ενός ενεργού Mobility Living Lab, αναδεικνύοντας παραδείγματα πιλοτικών εφαρμογών σε πραγματικό περιβάλλον, συνεργασίας με φορείς και εφαρμογής καινοτομιών στη βιώσιμη αστική μετακίνηση. Μέσα από την παρουσίασή του, οι συμμετέχοντες απέκτησαν πρακτική εικόνα για το πώς λειτουργεί ένα “ζωντανό εργαστήριο κινητικότητας” και πώς μπορεί να υποστηρίξει τη χάραξη πολιτικής βάσει δεδομένων και συμμετοχικών διαδικασιών.
Το ΙΜΕΤ παρείχε ένα μοναδικό πλαίσιο εκπαίδευσης, που συνδύασε θεωρία και πρακτική, αναδεικνύοντας την Ελλάδα ως κέντρο τεχνογνωσίας σε θέματα βιώσιμης αστικής κινητικότητας.
- Ξενάγηση στο Κέντρο Ελέγχου του Μετρό Θεσσαλονίκης και επίσκεψη σε σταθμούς με αρχαιολογικό ενδιαφέρον.
Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν το αμαξοστάσιο και τον Κεντρικό Σταθμό Ελέγχου του Μετρό Θεσσαλονίκης, όπου ενημερώθηκαν για την τεχνολογία και τις προκλήσεις του έργου. Η περιήγηση ολοκληρώθηκε με μετάβαση σε σταθμούς υψηλής πολιτιστικής αξίας, όπως ο σταθμός Βενιζέλου, που φιλοξενεί αρχαιολογικά ευρήματα.
Ημέρα 2η – 29 Μαΐου 2025
- Παρουσιάσεις στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας
Κατά τη διάρκεια της δεύτερης ημέρας της Επίσκεψης Μελέτης, οι συμμετέχοντες επισκέφθηκαν την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, όπου πραγματοποιήθηκαν σημαντικές παρουσιάσεις για τις τοπικές στρατηγικές βιώσιμης ανάπτυξης και κλιματικής δράσης στην αίθουσα Περιφερειακού Συμβουλίου.
- Ο Βασίλης Ακύλας, εκπρόσωπος του Ανεξάρτητου Τμήματος Επιχειρησιακού Σχεδιασμού και Αναπτυξιακών Προγραμμάτων του Δήμου Θεσσαλονίκης, παρουσίασε το Κλιματικό Σχέδιο του Δήμου και την ενεργή συμμετοχή της πόλης στην Ευρωπαϊκή Αποστολή “100 Κλιματικά Ουδέτερες και Έξυπνες Πόλεις έως το 2030” (EU Mission: 100 Climate-Neutral and Smart Cities). Η παρουσίαση ανέδειξε τη συνολική στρατηγική του Δήμου για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος και την περιβαλλοντική αναβάθμιση της πόλης, τις δράσεις ενεργειακής αποδοτικότητας, βιώσιμης κινητικότητας και κυκλικής οικονομίας που εφαρμόζονται ή σχεδιάζονται, τη σημασία της διασύνδεσης τοπικών, εθνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2030.
- Η Ευδοκία Μάγγου, από την Αυτοτελή Διεύθυνση Υποστήριξης Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της ΠΚΜ, ανέλυσε τις λειτουργίες και δυνατότητες του Παρατηρητηρίου Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
Την αποστολή υποδέχτηκε ο κύριος Κώστας Μιχαηλίδης, Προϊστάμενος Δ/νσης Γενικής Λειτουργίας και Οργάνωσης της ΠΚΜ, ο οποίος αναφέρθηκε στην ιστορικότητα του κτηρίου ΠΣ και στης εργασίες αναστήλωσης του.
- Ενεργειακή Αναβάθμιση Διοικητηρίου – Υπουργείο Εσωτερικών, Τομέας Μακεδονίας–Θράκης
Η δράση ολοκληρώθηκε με επίσκεψη στις ενεργειακά αναβαθμισμένες υποδομές του Υπουργείου Εσωτερικών – Τομέα Μακεδονίας–Θράκης, όπου παρουσιάστηκαν τεχνικά στοιχεία και καλές πρακτικές για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης σε δημόσια κτίρια σχετιζόμενες με τον φωτισμό του κτηρίου και το σύστημα θέρμανσης. Η αποστολή φιλοξενήθηκε από το τμήμα Συγχρηματοδοτούμενων Προγραμμάτων και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Ιωάννη Κοτζιάμπαση ενώ η ξενάγηση πραγματοποιήθηκε από τις αρχιτέκτονες Σουζάνα Κάρλα και Λίλα Δεδεμάδη.
Η Επίσκεψη Μελέτης αποτέλεσε ισχυρό εργαλείο ανταλλαγής εμπειριών και γνώσης μεταξύ εταίρων, αναδεικνύοντας τις δυνατότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης και των ερευνητικών φορέων στον σχεδιασμό και την εφαρμογή πολιτικών για το κλίμα και την ενέργεια. Οι συμμετέχοντες αποκόμισαν πολύτιμα παραδείγματα επιτυχημένων τοπικών πρακτικών, ενίσχυσαν τη διακρατική συνεργασία και επέστρεψαν στις χώρες τους με ιδέες για προσαρμογή και υλοποίηση αντίστοιχων δράσεων.
